Redacteur is een veeleisend beroep. Teksten redigeren is namelijk vakwerk dat vraagt om uiteenlopende vaardigheden. Dit zijn acht eigenschappen van een goede redacteur.
Wat is het geheim van een goed verzorgde en een prettige leesbare tekst? Vaak is dat een goede redacteur. Zijn (of meestal haar) werk is voor de meeste mensen onzichtbaar, omdat zij alleen het eindresultaat zien. Maar voordat een tekst in bijvoorbeeld een boek terechtkomt, is er flink aan geschaafd.
Waaraan herken je een redacteur die dat kan? Zoals bij elk beroep bestaat het schaap met de vijf poten niet. Toch zijn er een aantal eigenschappen die horen bij een goede redacteur. Ik zet ze hieronder op een rij, waarbij ik put uit mijn jarenlange ervaring als redacteur en coördinator van andere redacteuren.
Competenties van een goede redacteur
1. Brede algemene ontwikkeling
Een brede algemene ontwikkeling is onmisbare bagage voor een redacteur. De teksten die hij onder ogen krijgt, kunnen namelijk over heel verschillende onderwerpen gaan. Hij hoeft daarin niet altijd een expert te zijn, maar moet wel begrijpen wat er staat. Daarom wordt in een vacature voor een redacteur vaak gevraagd om affiniteit met een bepaald onderwerp. Door nieuwsgierigheid, belezenheid en redactieklussen kan hij die ontwikkelen.
2. Gestructureerde manier van werken
Een redacteur moet beschikken over voldoende discipline om een planning uit te voeren. Deze gestructureerde manier van werken is nodig, omdat veel redactionele projecten complex zijn. Zo zijn bij een publicatie vaak veel partijen betrokken die ook nog eens afhankelijk van elkaar zijn, zoals auteurs, vormgevers en drukkers. Daarnaast moet hij bij langere teksten in staat zijn om de klus op een realistische manier over een langere tijd te verdelen.
3. Uitstekende communicatieve vaardigheden
Tijdens het redactieproces moet een redacteur meestal nauw samenwerken aan een tekst. Om deze samenwerking tot een succes te maken, zijn uitstekende communicatieve vaardigheden nodig. Zo moet hij soms in overleg treden met een auteur en dan glashelder kunnen aangeven wat hij met de tekst voor ogen heeft. Ook moet hij redactionele keuzes kunnen beargumenteren en die op constructieve manier weten over te brengen.
4. Kennis van de Nederlandse taal
Natuurlijk is een redacteur geen wandelend woordenboek of een grammatica van vlees en bloed. Toch mag je van een goede redacteur behoorlijk wat kennis van de Nederlandse taal verwachten. Taal is immers zijn gereedschap en alleen met voldoende kennis kan hij dat op een zinvolle manier gebruiken. Zijn parate kennis heeft bijvoorbeeld betrekking op de spelling van veel moeilijke woorden of de manier waarop je de lastigste taalkwesties oplost.
5. Bovengemiddeld taalgevoel
Een goede redacteur herkent taalkundige problemen in een fractie van een seconde. Schotel hem een ongepolijste tekst voor en in een mum van tijd heeft hij al de eerste fout te pakken of komt hij met een suggestie. Zijn bovengemiddelde taalgevoel maakt het mogelijk om dit sneller te doen dan anderen. Hij hoeft namelijk niet elke zin te beredeneren, maar gaat af op zijn intuïtie. Alleen in twijfelgevallen raadpleegt hij naslagwerken.
6. Zicht op de grote lijnen
Om een tekst te redigeren, moet je vaak schakelen tussen verschillende tekstniveaus. Zo moet een redacteur in staat zijn om snel zicht te krijgen op de grote lijnen van een tekst. Door de tekststructuur voor ogen te houden, kan hij controleren of deze een consequente opbouw heeft. Andere redenen waarom hij voldoende overzicht moet hebben, is dat hij moet kunnen nagaan of onderdelen van een tekst elkaar tegenspreken of uit de toon vallen qua stijl.
7. Aandacht voor de details
De details zijn net zo belangrijk als de grote lijnen van een tekst. Een redacteur kijkt op dit tekstniveau of de inhoud op het eerste gezicht klopt. Ook kan hij letten op een correcte zinsbouw of woordkeuze. En hoewel een corrector daar ook wel op let, kan het zelfs zo ver gaan als de spelling en de interpunctie. Zo kan zoiets kleins als een komma bij verkeerd gebruik leiden tot een andere, onbedoelde betekenis.
8. Goede digitale vaardigheden
Bij redactiewerk komt nog veel meer kijken dan taal. Een redacteur moet namelijk beschikken over goede digitale vaardigheden. Dat gaat verder dan alleen met een tekstverwerker kunnen omgaan. Een webredacteur moet bijvoorbeeld ook verstand hebben van onder meer contentmanagementsystemen, opmaakcodes en websitestatistieken. Daarnaast moet de bureauredacteur van een tijdschrift thuis zijn in een softwarepakket als Adobe InCopy.
Let op
Dit artikel geeft je een algemeen overzicht van eigenschappen. Daarbij is het goed om te weten dat het beroep van redacteur in de praktijk flink kan verschillen. Afhankelijk van de invulling van de functie kunnen andere competenties nodig zijn of kan meer de nadruk liggen op één eigenschap. Zo geldt voor een webredacteur dat hij betere digitale vaardigheden moet hebben dan andere soorten redacteuren.
Afbeelding gebruikt onder licentie van Shutterstock.com
