Een tangconstructie kun je vaak beter vermijden. Hiermee maak je jouw tekst namelijk minder begrijpelijk. Uitleg over deze stijlfout en tips om je zin te verbeteren.
Wat is een tangconstructie?
Een tangconstructie ontstaat als twee delen die bij elkaar horen ver van elkaar staan. Deze delen nemen de zin als het ware in de tang. Dat hoeft niet altijd een probleem te zijn. Maar als tussen beide delen veel woorden staan, maak je het de lezer niet gemakkelijk. Het resultaat is namelijk een lange zin die je tekst nodeloos ingewikkeld maakt.
Let op
Om tangconstructies te herkennen en te verbeteren, moet je enkele zinsdelen en woordsoorten kunnen herkennen. Denk aan het onderwerp, de persoonsvorm, allerlei soorten werkwoorden, lidwoorden en zelfstandige naamwoorden. Mocht die kennis weggezakt zijn, dan is het dus een goed idee om die eerst op te frissen.
Soorten tangconstructies
Tangconstructies zijn er in allerlei soorten en maten. Vier voorbeelden:
1. Tang met onderwerp en persoonsvorm
Bij deze tang bevinden zich veel woorden tussen (de kern van) het onderwerp en de persoonsvorm. Dit terwijl het juist belangrijk is dat deze dicht bij elkaar staan. De persoonsvorm beschrijft namelijk wat het onderwerp doet, samen met eventuele andere werkwoorden. Daar wil je als lezer niet al te lang op wachten.
Voorbeeld met tang (de delen van de tang zijn vetgedrukt):
Een taaltraining waarbij je leert hoe je klantgerichte e-mails schrijft, is onderdeel van het inwerkprogramma.
Voorbeeld zonder tang:
Een taaltraining is onderdeel van het inwerkprogramma. Tijdens deze training leer je hoe je klantgerichte e-mails schrijft.
2. Tang met werkwoord (hulpwerkwoord en hoofdwerkwoord)
Bij deze tang zitten er veel woorden tussen een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord.
Voorbeeld met tang (de delen van de tang zijn vetgedrukt):
Tessa heeft na een halfjaar werken en reizen in Australië haar werkzaamheden op de marketingafdeling hervat.
Voorbeeld zonder tang:
Tessa heeft haar werkzaamheden op de marketingafdeling hervat. Dat doet zij na een halfjaar werken en reizen in Australië.
3. Tang met werkwoord (scheidbaar samengesteld werkwoord)
Bij deze tang zitten er veel woorden tussen de delen van een scheidbaar samengesteld werkwoord.
Een samengesteld werkwoord is een werkwoord waarvan de delen ook los kunnen voorkomen. Het werkwoord is scheidbaar als je andere woorden tussen de delen kunt zetten. Voorbeelden van scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn bekendmaken (bekend + maken), lesgeven (les + geven) en zakendoen (zaken + doen).
Voorbeeld met tang (de delen van de tang zijn vetgedrukt):
De directie maakte na een overleg met de ondernemingsraad waarbij de gemoederen hoog opliepen de reorganisatie bekend.
Voorbeeld zonder tang:
De directie maakte de reorganisatie bekend. Dat gebeurde na een overleg waarbij de gemoederen hoog opliepen.
4. Tang met lidwoord en zelfstandig naamwoord
Bij deze tang zitten er veel woorden tussen een lidwoord en een zelfstandig naamwoord.
Voorbeeld met tang (de delen van de tang zijn vetgedrukt):
Het voor accountants die lid zijn van onze beroepsorganisatie georganiseerde evenement was een groot succes.
Voorbeeld zonder tang:
Het evenement was een groot succes. Het was georganiseerd voor accountants die lid zijn van onze beroepsorganisatie.
Tangconstructie verbeteren
Een tangconstructie kun je verbeteren door de delen van de tang dichter bij elkaar te zetten. Daarvoor zet je de volgende drie stappen:
Stap 1. Bekijk de zin door een grammaticale bril
Bekijk de zin door een grammaticale bril om een eventuele tang te herkennen. Wees vooral bij lange zinnen bedacht op een tang. Zie je dat een lidwoord en een zelfstandig naamwoord ver van elkaar staan? Dan gaat het bijvoorbeeld om een tang met lidwoord en zelfstandig naamwoord.
Stap 2. Verplaats de woorden die ertussen staan
Verplaats zo veel mogelijk woorden die tussen de delen van de tang staan, zodat de afstand kleiner wordt. Dat kan op twee manieren. Soms is het mogelijk om de woorden op een andere plek in de zin te zetten (maar wel buiten de tang). Daarnaast kun je de woorden vaak in een nieuwe zin zetten, zodat je twee kortere zinnen krijgt.
Stap 3. Controleer het resultaat
Bij het verbeteren van een tekst ontstaan soms nieuwe fouten. Dat is helemaal het geval als je woorden verplaatst om een tangconstructie te verbeteren. Controleer daarom het resultaat door de aangepaste tekst nog eens aandachtig door te lezen. Staat alles in de juiste volgorde? En heb je geen woorden laten staan?
Afbeelding gebruikt onder licentie van Shutterstock.com
