Bij correct Nederlands hebben we het over iemands taalgebruik. Dat kan in de ogen van andere taalgebruikers wel of niet correct zijn. Maar wat wordt daarmee bedoeld? Vijf vragen over correct Nederlands.
1. Wat is correct Nederlands?
Correct Nederlands staat bij veel mensen hoog in het vaandel. Dat leidt nogal eens tot de vraag of iets goed of fout is. Het lastige is dat het antwoord hierop niet altijd eenduidig is. Dat heeft te maken met het Standaardnederlands, oftewel de Nederlandse standaardtaal. De regels en normen van de standaardtaal zijn voortdurend in ontwikkeling. Daardoor kunnen taalgebruikers over sommige (vooral grammaticale) onderwerpen van mening verschillen.
2. Wat is de standaardtaal?
De standaardtaal is de taal die van pas komt in het contact met mensen die je niet kent. Het is het Nederlands zoals je dat tegenkomt bij onder meer de overheid en in het onderwijs en de media. Een ambtenaar die in het contact met familie en vrienden bijvoorbeeld een dialect gebruikt, zal in een brief aan een burger het Standaardnederlands gebruiken. Het Standaardnederlands wordt gezien als correct Nederlands.
3. Wie bepaalt wat correct Nederlands is?
Op het gebied van spelling heeft de overheid een stevige vinger in de pap. Het Nederlands heeft namelijk een officiële spelling. Deze spelling is vastgelegd in de Woordenlijst Nederlandse Taal, bij de meeste mensen bekend als Het Groene Boekje. Een comité van Nederlandse en Vlaamse ministers is verantwoordelijk voor de spelling, maar in de praktijk stelt een commissie van de Nederlandse Taalunie de spelling vast. Hoewel alleen docenten en ambtenaren zich eraan moeten houden, hanteren ook veel andere taalgebruikers Het Groene Boekje.
Op het gebied van grammatica bestaan geen officiële richtlijnen. Wel zijn er de regels en normen van de standaardtaal. Die bepalen de Nederlandse taalgebruikers zelf. De meeste mensen richten zich daarbij naar het Nederlands van een groep spraakmakende taalgebruikers. Denk aan auteurs, docenten en taaladviseurs. Veel van hen zijn het er bijvoorbeeld over eens dat *hun hebben geen correct Nederlands is. Dit soort regels kunnen in de loop van de tijd wel veranderen.
4. Wat voor regels zijn er in het Nederlands?
Het gaat om twee soorten regels:
- Spellingregels: De spellingregels bepalen de vorm waarin je een woord schrijft. Ze hebben betrekking op bijvoorbeeld het schrijven van klinkers en medeklinkers, de vraag of je woorden aan elkaar schrijft of los en de werkwoordspelling.
- Grammaticaregels: De grammaticaregels bepalen de structuur van woorden en zinnen. Ze hebben betrekking op bijvoorbeeld het meervoud van woorden, de vorming van nieuwe woorden en de woordvolgorde in een zin.
5. Hoe weet ik of iets correct Nederlands is?
Meestal zul je zelf wel aanvoelen of iets correct Nederlands is. Dat is helemaal het geval als het Nederlands je moedertaal is. Toch kan soms twijfel ontstaan over een woord of een zin. In dat geval heb je de beschikking over allerlei handige informatiebronnen voor foutloos schrijven.
Enkele tips voor als je wilt weten of iets correct Nederlands is:
- Het Groene Boekje: Het Groene Boekje kun je raadplegen in boekvorm of via de website Woordenlijst.org. Daarmee vind je snel de correcte spelling van een woord. De leidraad geeft een overzicht van de spellingregels.
- Woordenboeken: In woordenboeken als de Dikke Van Dale staan woorden die behoren tot de standaardtaal. Als dat niet het geval is, dan wordt dat meestal aangegeven. Verder is er de Prisma Voorzetsels, een woordenboek dat van pas komt als je voorzetsels correct wilt gebruiken.
- Taaladvies.net: Op de website Taaladvies.net van de Nederlandse Taalunie staan veel taaladviezen. Daarbij wordt uitgegaan van de standaardtaal.
- Grammatica’s: De meest complete grammatica van het Nederlands is de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS). Dit werk geeft een uitvoerige beschrijving van de grammaticaregels. Ben je op zoek naar een beknoptere grammatica? Dan kun je denken aan de Grammatica Nederlands.
- Taalwebsites: Op het internet vind je meerdere informatieve taalwebsites. Daartoe behoort ook deze website. Je vindt hier steeds meer artikelen over taal en vanaf 2018 ook online taaltrainingen.
Tip
Een redacteur of corrector kan je helpen bij het schrijven van een tekst in correct Nederlands. Je verkleint hiermee niet alleen de kans op fouten, maar ook kun je van deze fouten leren. De fouten in een geredigeerde of gecorrigeerde tekst zijn meestal namelijk gemarkeerd.
Afbeelding gebruikt onder licentie van Shutterstock.com
